B12 vitamini, kobalamin olarak da bilinir ve suda çözünen bir vitamindir. Vücudumuzun birçok önemli fonksiyonu için gereklidir. B12 vitamini, kırmızı kan hücrelerinin ve sinir hücrelerinin sağlığı için önemlidir.
Vitaminler, hücrelerin yenilenmesi, büyümesi ve enerji üretimi gibi önemli işlevlerde bize yardımcı olan organik bileşiklerdir. İnsan vücudunun sentezlediği vitamin miktarı, ihtiyacımızın altında kalabiliyor. Bu yüzden bu vitaminleri dışarıdan besin ve takviyeler ile desteklenmelidir.(1*)
Hayvansal gıdalarda bulunur. B12 vitamini eksikliği, vücutta çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. B12 hangi gıdalarda bulunur, faydaları nelerdir, ne zaman içilir sizler için inceliyoruz.(2*)
İçindekiler:
B12 Vitamini Ne İşe Yarar?
B12 vitamini, folik asit ile birlikte çalışarak miyelin sentezinde önemli rol oynar. Miyelin, sinir hücrelerini koruyan ve sinyallerin hızlı iletilmesini sağlayan bir kılıftır. B12 vitamini ayrıca bağışıklık sistemini güçlendirmeye ve protein metabolizmasında yer almaya da yardımcı olur.(3*)
Hangi Gıdalarda Bulunur?
Sağlıklı bir bireyin vücuda ihtiyaç olan B12 miktarı 150 pg/ml’dir (0,000 000 000 15 g/ml). Bu miktar 80 pg/ml değerinin altına düşerse B12 eksikliğinden bahsedilebilir. Günlük B12 ihtiyacınızı karşılamak için alınması gereken miktar 2.4 mcg olarak kabu edilmektedir. Günlük gerekli B12 ihtiyacının karşılanması için gereken bazı gıdalar aşağıdaki gibidir(4*):
- Kuzu Eti (100 gramda 85,7 mcg)
- Midye (100 gramda 24 mcg)
- Alabalık (100 gramda 4,3 mcg)
- Süt (100 gramda 0,5 mcg)
- Yoğurt, Peynir (100 gramda 0,8 mcg)
- Tonbalığı (100 gramda 2,4 mcg)
Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
B12 vitamini eksikliği, vücutta hayati fonksiyonlar için gerekli olan B12 vitamininin yeterince alınamaması durumudur. Bu eksiklik, pernisiyöz anemi olarak bilinen bir tür anemiye yol açar ve beraberinde birçok sağlık sorununu getirir. B12 vitamini eksikliği belirtileri görülmesi durumunda derhal uzman bir destek alınmalıdır. (5*)
- El, kol ve bacaklarda karıncalanma ve uyuşma
- Unutkanlık gibi hafıza sorunları
- Yorgunluk ve halsizlik
- Nefes darlığı ve kalp çarpıntısı
- Depresyon, sinir ve anksiyete gibi ruh hali değişikliği
- İshal
- Mide bulantısı
- Kilo kaybı
- Konuşurken geveleme ve söyleneni anlamada güçlük
- Odaklanma ve konsantre olmada güçlük
- Cilt renginin solgunlaşması
- İştahsızlık
- Saç dökülmesi
- Kas zayıflaması
- Bebeklerde ve çocuklarda gelişmede zeka geriliği
B12 yeterli miktarda alınmadığı zaman oluşabilecek fiziksel ve zihinsel semptomları şöyle sıralanabilir:
Sinir Sistemi:
B12 vitamini, sinir sisteminin sağlıklı işleyişi için hayati önem taşır. Sinir hücrelerinin (nöronlar) mielin kılıfı adı verilen koruyucu bir tabaka ile kaplanmasına yardımcı olur. Bu kılıf, sinir sinyallerinin hızlı ve etkili bir şekilde iletilmesini sağlar.
B12 vitamini eksikliği, bu kılıfın hasar görmesine ve sinir sinyallerinin zayıflamasına neden olabilir. Bu durum, uyuşma, karıncalanma, kas zayıflığı, denge ve koordinasyon problemleri gibi sinir sistemi semptomlarına yol açabilir.
- El, kol ve bacaklarda karıncalanma, uyuşma ve iğne batması hissi
- Unutkanlık, hafıza zayıflığı, konsantrasyon güçlüğü
- Konuşmada geveleme ve söyleneni anlamada zorluk
- Denge ve koordinasyonda bozukluk
- Depresyon, sinirlilik, anksiyete ve ruh hali değişimleri
Kansızlık:
B12 vitamini, kırmızı kan hücrelerinin oluşumunda önemli rol oynar. Kırmızı kan hücreleri, oksijeni akciğerlerden vücudun diğer bölgelerine taşıyan protein olan hemoglobini içerir. B12 vitamini eksikliği, yetersiz sayıda ve işlevsiz kırmızı kan hücresi üretilmesine neden olur.
Bu durum, anemi olarak bilinen bir kan hastalığına yol açar. Anemi belirtileri arasında yorgunluk, halsizlik, soluk cilt, nefes darlığı ve baş dönmesi yer alır.
- Yorgunluk ve halsizlik
- Soluk cilt
- Nefes darlığı ve kalp çarpıntısı
- Baş dönmesi ve sersemlik
- Kulaklarda çınlama
- Kolay yorulma
Sindirim Sistemi:
B12 vitamini, midede bulunan bir protein olan intrinsik faktör ile bağlanarak ince bağırsakta emilir. B12 vitamini eksikliği, intrinsik faktör eksikliği veya ince bağırsakta emilim bozuklukları gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. Bu durum, mide bulantısı, kusma, ishal ve kabızlık gibi sindirim sistemi semptomlarına yol açabilir.
- İştahsızlık
- Kilo kaybı
- Mide bulantısı ve kusma
- İshal veya kabızlık
Diğer Oluşabilecek Rahatsızlıklar:
B12 eksikliği durumunda bazı fizyolojik belirtiler meydana gelebilir. Bunlar arasında ruh hali değişiklikleri, depresyon, hafıza kaybı, dikkat eksikliği, yorgunluk ve soluk cilt bulunabilir.
Bu belirtiler, B12 vitamininin vücutta önemli bir rol oynadığını gösterir. Bu nedenle, dengeli bir beslenme programı ve gerekirse takviye almak önemlidir. B12 vitamini eksikliği, özellikle bebeklerde ve çocuklarda sinir sistemi ve beyin gelişmesini olumsuz etkileyebilir.
- Dil ve ağızda yaralar
- Ciltte solgunluk ve kuruluk
- Saç dökülmesi
- Kas zayıflığı
- Bebeklerde ve çocuklarda gelişme geriliği ve zeka geriliği (6*)
B12 Eksikliğini Nasıl Giderilir?
B12 faydalarına yazımızın başında yer vermiştik. Saymakla bitiremediğimiz B12 vitamini faydalarının eksikliğinde hayati metabolik faaliyetler sekteye uğrayabilir. Şimdi vitamin B12’nin vücuda kazandırılmasının yollarına bakalım.
- B12 İğnesi
- B12 Vitamini Takviyesi
- B12 İçeren Gıdalar
(7*)
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.
Kaynakça
Vitamin B12 and Depression: A Systematic Review and Meta-Analysis – Nutrients (2020)
Vitamin B12 and Cardiovascular Disease: A Review of the Evidence – Nutrients (2022)
Vitamin B12 and the Brain: Mechanisms, Intake Recommendations and Consequences of Deficiency – Nutrients (2023)
NIH